Powstanie Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach

Uniwersytet Śląski w Katowicach powstał jako dziewiąta tego typu uczelnia w kraju, po blisko 20 latach od powstania poprzedniej polskiej placówki uniwersyteckiej. Rozpoczęcie działalności Uniwersytetu stanowiło zwieńczenie długoletnich starań o jego powstanie (pierwsze apele o utworzenie w Katowicach Uniwersytetu pojawiły się już w 1921 roku, a zabiegi podjęte w 1945 roku przybrały konkretny wymiar w postaci prac Obywatelskiego Komitetu Przygotowawczego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach). Ostatecznie Uniwersytet Śląski rozpoczął działalność 1 października 1968 roku (pracę na czterech wydziałach Uczelni podjęło wówczas 247 nauczycieli akademickich, a swoje wykształcenie postanowiło zdobywać w UŚ na studiach dziennych, wieczorowych i zaocznych 5 473 studentów). Utworzenie Uniwersytetu Śląskiego stanowiło bardzo ważne wydarzenie w życiu regionu, przede wszystkim otrzymał on większą niż miał do tego czasu możliwość kształcenia na swoje potrzeby kadr humanistycznych i społecznych (w zmonopolizowanym dotąd środowisku przemysłu i nauk technicznych Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego).

Kluby studenckie (gołębnik, straszny dwór, zameczek, akant, pod rurą, panopticum i inne)

Na szczególną atmosferę studiowania na Uniwersytecie Śląskim, tak jak na każdej uczelni wyższej, przez lata wpływała działalność klubów studenckich. Kluby powstawały w miastach, w których zlokalizowane były poszczególne wydziały UŚ: w Cieszynie, Katowicach i Sosnowcu. Przez kilka dekad prowadzone były przez reprezentantów organizacji młodzieżowych, od samego początku ich formalnym zadaniem miało być prowadzenie skierowanej dla studentów (i realizowanej przez samych studentów) działalności kulturalnej. Warto jednak pamiętać, że choć kluby studenckie miały oferować przede wszystkim zabawę i relaks (często w formie znacznie odbiegającej od oczekiwań władz), w przeszłości były także miejscami, gdzie rodziła się prawdziwa wolna myśl studencka. Dlatego do dziś dla wielu absolwentów UŚ takie nazwy klubów, jak: Akant, Gołębnik, Panoptocum, Pod Rurą, Remedium, Straszny Dwór, VIP, Zameczek czy Za Szybą, są synonimem młodzieńczych radości, ale nierzadko i studenckiego zaangażowania.

AKADEMICKI ZWIĄZEK SPORTOWY UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO

Klub Uczelniany Akademickiego Związku Sportowego Uniwersytetu Śląskiego jest jedną z największych w Polsce tego typu organizacji (liczy około tysiąc pięćset aktywnych członków) oraz jednym z najstarszych uniwersyteckich związków (działa od początku istnienia UŚ). W Klubie prowadzonych jest 49 sekcji sportowych i rekreacyjnych (między innymi sekcja tańca jazzowego czy sekcje tak egzotycznych gier zespołowych, jak lacrosse). Podstawową działalnością członków ASZ UŚ jest aktywność fizyczna w ramach sekcji, ale Klub od 2012 roku posiada także drużynę ligową: reprezentowany jest w ekstraklasie futsalu (halowej piłki nożnej). Na przestrzeni lat członkowie AZS UŚ uczestniczyli w obozach sportowych, wyjazdach turystycznych, wyprawach trampingowych oraz wyprawach wysokogórskich, organizowanych w Polsce, Europie i na innych kontynentach. Reprezentanci Klubu przez cały okres jego istnienia brali i nadal biorą udział w rywalizacji z innymi ośrodkami akademickimi (przede wszystkim w ramach Akademickich Mistrzostw Polski, podczas których aktualnie największe triumfy święcą we wspinaczce sportowej i judo).

WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO

Uczelniana oficyna wydawnicza powstała jednocześnie z powołaniem do życia Uniwersytetu Śląskiego w 1968 roku. Funkcjonujący od czasu powstania Uczelni Dział Wydawnictw 1 września 1975 roku został przekształcony w Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. W pierwszym roku istnienia (1969) ukazało się 17 tytułów o łącznej objętości 202 arkuszy wydawniczych, obecnie Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego wydaje rocznie średnio 150 tytułów o łącznej objętości 2 700 arkuszy wydawniczych. Wydawnictwo publikuje około 30 serii wydawniczych (wydawnictw ciągłych) i tyle samo czasopism, których część znajduje się na punktowanej liście MNiSW. Sporą część publikacji Uniwersytetu Śląskiego stanowią opracowania monograficzne będące często wyróżnionymi pracami doktorskimi, pracami habilitacyjnymi oraz dysertacjami samodzielnych pracowników naukowych, a także skrypty dla studentów. Przygotowane w Wydawnictwie prace zdobywały nagrody i wyróżnienia w wielu prestiżowych konkursach (między innymi Nagrodę „Klio” przyznawaną przez Porozumienie Wydawców Książki Historycznej czy nagrodę Polskiego Towarzystwa Fenomenologicznego).

MASOWIEC M/S „UNIWERSYTET ŚLĄSKI”

Uniwersytet Śląski w Katowicach może poszczycić się patronatem nad masowcem Polskiej Żeglugi Wielkiej. Zwodowany w Stoczni Szczecińskiej im. Adolfa Warskiego w grudniu 1978 roku statek został ochrzczony przez reprezentującą UŚ ówczesną dyrektor Instytutu Socjologii prof. Wandę Mrozek, a pół roku później odbył się chrzest z udziałem reprezentantów Uczelni (prof. Wandy Mrozek, prorektora prof. Maksymiliana Pazdana oraz prof. Jolanty Małuszyńskiej; w uroczystości brał udział Studencki Zespół Pieśni i Tańca „Katowice”); również w Szczecinie odbyła się uroczystość podniesienia bandery statku. Do 2001 roku M/S „Uniwersytet Śląski” pływał z polskim kapitanem i załogą, pod polską banderą, u swojego pierwszego armatora. Od 2001 roku imiennik Uniwersytetu pływał pod banderą Malty, natomiast w 2010 roku w związku z zaawansowanym wiekiem oraz niską opłacalnością dalszej eksploatacji został sprzedany firmie Chittangagong z Bangladeszu, która zmieniła nazwę statku.

WYDZIAŁ RADIA I TELEWIZJI IM. KRZYSZTOFA KIEŚLOWSKIEGO – ABSOLWENCI I NAGRODY

Utworzony w 1978 roku Wydział Radia i Telewizji UŚ (zwany także katowicką szkołą filmowo-telewizyjną) od początku swego istnienia stanowi jedną z wizytówek Uniwersytetu. Pod okiem tak uznanych mistrzów, jak Filip Bajon, Krzysztof Kieślowski (który w 2001 roku został patronem Wydziału), Kazimierz Kutz, Maciej Pieprzyca, Michał Rosa, Andrzej Wajda, Mariusz Walter czy Krzysztof Zanussi, swoje umiejętności doskonaliło kilka pokoleń polskich filmowców (operatorów, realizatorów obrazu, reżyserów, specjalistów z zakresu produkcji filmowo-telewizyjnej). Efekty pracy studentów Wydziału były prezentowane i nagradzane na krajowych oraz międzynarodowych festiwalach, między innymi na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, Międzynarodowym Festiwalu Filmowym Nowe Horyzonty , festiwalach w Kioto, Monachium, Nowym Jorku, San Sebastian czy Santiago de Compostela). Wśród najbardziej znanych absolwentów WRiTV UŚ wymienić można między innymi Macieja Dejczera, Waldemara Krzystka, Piotra Łazarkiewicza, Magdalenę Piekorz, Macieja Ślesickiego czy Marcina Wronę.

SZKOŁA JĘZYKA I KULTURY POLSKIEJ

Podstawowym celem powstałej w Katowicach w 1991 roku Letniej Szkoły Języka, Literatury i Kultury Polskiej (od 1996 roku działającej jako Szkoła Języka i Kultury Polskiej UŚ) pozostaje promocja wśród obcokrajowców polskiego dorobku naukowego i kulturalnego. W okresie istnienia Szkoły kilkanaście tysięcy studentów z niemal całego świata (także pracowników naukowych niepolskich uczelni) miało możliwość poznania języka polskiego, literatury i kultury polskiej, a liczna grupa nauczycieli pracujących poza granicami Polski miała okazję doskonalić umiejętności z zakresu dydaktyki języka polskiego jako obcego. O znaczeniu Szkoły świadczy nie tylko liczba uczestników, ale przede wszystkim jakość proponowanych zajęć, obejmujących między innymi spotkania ze znanymi postaciami życia polityczno-społecznego Polski, zwiedzanie ważnych miejsc Polski oraz interesujące projekty edukacyjne, na przykład organizowane dla cudzoziemców Sprawdzian z Polskiego czy Turniej Tłumaczy. Pierwszym dyrektorem Szkoły był prof. Romuald Cudak, dziś kieruje nią prof. Jolanta Tambor.

ABSOLWENCI I PRZYJACIELE UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO

Uniwersytet Śląski stara się współpracować z otoczeniem społecznym. W pierwszych latach istnienia UŚ współpraca ta miała bardziej wymuszony charakter (działał na przykład utworzony w 1972 roku Społeczny Komitet Rozwoju Uniwersytetu Śląskiego), w III RP zainteresowani współpracą z Uczelnią absolwenci i inni chętni dobrowolnie włączali się w życie Uniwersytetu (między innymi w 1998 roku powołano Stowarzyszenie Przyjaciół Uniwersytetu Śląskiego, a następnie Fundację na Rzecz Uniwersytetu Śląskiego i Rozwoju Samorządności wśród Młodzieży „Viribus Unitis” i Stowarzyszenie Absolwentów Uniwersytetu Śląskiego).

Działania w zakresie współpracy Uniwersytetu z otoczeniem społecznym z każdym rokiem stają się intensywniejsze, także dlatego, że rokrocznie przybywa absolwentów Uniwersytetu. Przez pół wieku UŚ ukończyło blisko 80 tysięcy studentów, wśród najbardziej rozpoznawalnych wymienić można ministra sportu Witolda Bańkę, prezesa Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach Tadeusza Donocika, dziennikarkę Anitę Gargas, pisarzy Wojciecha Kuczoka i Szczepana Twardocha, satyryka Michała Ogórka, piosenkarkę Renatę Przemyk czy dziennikarza sportowego Andrzeja Zydorowicza.

ŚLĄSKI FESTIWAL NAUKI / ŚLĄSKI STUDENCKI FESTIWAL NAUKI / JARMARK WIEDZY

Uniwersytet Śląski, mając na uwadze potrzebę popularyzacji wiedzy wśród jak najszerszego gremium odbiorców, od ponad dekady współorganizuje odbywające się wiosną Śląski Studencki Festiwal Nauki (ŚSFN) oraz jesienią Śląski Festiwal Nauki Katowice (ŚFN Katowice). Te jedne z największych w regionie wydarzeń kulturalno-naukowych organizowane są wspólnie przez samorządy studenckie uczelni regionu (ŚSFN) oraz uczelnie województwa śląskiego i miasto Katowice (ŚFN Katowice). Celem obu przedsięwzięć pozostaje rozbudzanie zainteresowań i poszerzanie naukowych horyzontów mieszkańców regionu oraz promocja nauki, techniki i sztuki. Spektrum tematów poruszanych w czasie festiwali jest niezwykle rozległe i dotyczy wszelkich dziedzin z zakresu zarówno nauk ścisłych i technicznych, jak i szeroko rozumianej humanistyki. Podczas trwających po kilka dni edycji festiwali organizowanych jest kilkaset atrakcji (wykładów, wystaw, prezentacji, warsztatów, konkursów i imprez towarzyszących), które służą prezentowaniu pasji nie tylko uznanych uczonych, lecz także studentów skupionych w kołach naukowych.

CENTRUM INFORMACJI NAUKOWEJ I BIBLIOTEKA AKADEMICKA

Uruchomione w 2012 roku Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka (CINiBA) jest jednym z najnowocześniejszych ośrodków informacji naukowej w Europie. Ta wspólna biblioteka dwóch katowickich uczelni: Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach oraz Uniwersytetu Śląskiego (jedyna tego rodzaju instytucja w Polsce), stanowi tzw. bibliotekę hybrydową, umożliwiającą między innymi gromadzenie i udostępnianie równolegle wszystkich typów dokumentów (przede wszystkim interdyscyplinarnej i wielojęzycznej literatury naukowej), niezależnie od nośnika, na jakim się znajdują (dokumenty udostępnianie są zarówno w wersji drukowanej, jak i w postaci zasobów elektronicznych). Zlokalizowana w wielokrotnie nagradzanym budynku (został on wyróżniony między innymi przyznaną przez serwis architektoniczny ArchDaily nagrodą Building of the Year 2012 jako najpiękniejszy budynek świata w kategorii biblioteki i muzea) CINiBA stanowi popularne miejsce studiowania, pracy i spotkań, także wydarzeń naukowych, kulturalnych i edukacyjnych. Dyrektorem Centrum jest prof. Dariusz Pawelec.

PATENTY UŚ

Od początku swego istnienia Uniwersytet Śląski kładzie duży nacisk na innowacyjność. Docenia będące wynikiem pracy naukowej uczonych UŚ wynalazki oraz stara się o ich ochronę patentową, stanowiącą aktualnie istotny element ochrony własności intelektualnej Uniwersytetu, zarówno pod względem naukowym, prestiżowym, jak i komercyjnym. Świadomość konieczności starania się o ochronę prawa własności intelektualnej znacząco wzrosła w ostatnich latach, choć samo patentowanie wynalazków przez UŚ sięga 1969 roku. W ciągu pierwszych 10 lat istnienia Uczelni udało się zastrzec około 50 wynalazków. Jeszcze w pierwszej dekadzie XXI wieku liczba zgłoszeń w Urzędzie Patentowym oscylowała wokół 10 rocznie. Od 2010 roku zaobserwowano jednak wyraźny wzrost ich liczby (w 2011 roku złożono ponad 20 zgłoszeń, w kolejnych latach liczba zgłoszeń została utrzymana). Łącznie od 2010 roku badaczom UŚ udało się zastrzec blisko 200 patentów (z medycyny, biologii, fizyki, chemii, nauki o materiałach, nanotechnologii i wzornictwa użytkowego). W 2013 roku odnotowano pierwsze w historii Uniwersytetu Śląskiego zgłoszenia do międzynarodowych urzędów patentowych, w tym zgłoszenia wzorów przemysłowych.

HERB I LOGO UŚ / INSYGNIA REKTORSKIE

Jak każda uczelnia wyższa, Uniwersytet Śląski ma własny system identyfikacji wizualnej. Najważniejszym jego elementem pozostaje sięgający swoimi początkami co najmniej 1973 roku herb Uniwersytetu (posługiwanie się herbem stanowi przywilej instytucji cieszącej się ogólnospołecznym uznaniem lub szczególnymi zasługami), przedstawiający umieszczonego w błękitnym polu tarczy złotego orła, a pod nim skrzyżowane srebrne berła rektorskie. Uzupełnieniem herbu pozostaje logo Uniwersytetu, które stanowią stylizowane litery UŚ (ich ostateczną wersję graficzną prawnie zastrzeżono w 2012 roku). Znakiem prestiżu i dostojeństwa Uczelni pozostają także insygnia rektora: berło – oznaka władzy i symbol mądrości, łańcuch – symbol godności urzędu oraz trwałości i więzi łączących rektora z Uniwersytetem oraz pierścień – symbol zaślubin rektora ze społecznością Uniwersytetu i wierności ideałom Wszechnicy. Obecnie sprawujący funkcję rektora UŚ prof. Andrzej Kowalczyk korzysta z berła i pierścienia przygotowanych w roku jubileuszu 40-lecia UŚ oraz łańcucha rektorskiego wykonanego w 1976 roku.

USTANOWIENIE NAGRODY PRO SCIENTIA ET ARTE

Społeczność akademicka Uniwersytetu Śląskiego korzysta z różnych sposobności, by wyróżniać najlepszych reprezentantów swojego środowiska. Jednym ze sposobów docenienia kadry naukowej UŚ pozostaje nagroda Pro Scientia et Arte, pomyślana jako szczególny sposób uhonorowania pracowników Uniwersytetu za wybitne osiągnięcia naukowe i artystyczne. Nagroda ustanowiona została decyzją Senatu Uniwersytetu Śląskiego w marcu 2002 roku. Założono wówczas, że co roku przyznawane będą dwa wyróżnienia: jedno dla uczonego (lub artysty) reprezentującego dziedziny humanistyczne (od 2005 roku także artystyczne), a drugie dla uczonego pracującego w dziedzinie nauk matematyczno-przyrodniczych i technicznych. Nagroda – statuetka będąca dziełem prof. Jana Hermy – wraz z kwotą pieniężną była początkowo wręczana w trakcie dorocznego koncertu upamiętniającego datę utworzenia Uniwersytetu Śląskiego. Od 2005 roku uhonorowani odbierają nagrodę podczas inauguracji roku akademickiego.

PRZEBUDOWA ULICY BANKOWEJ / UNIWERSYTECKA ALEJA GWIAZD / KAMPUS WCZORAJ I DZIŚ

W momencie powstania Uniwersytetu Śląskiego jego główną lokalizacją była okolica ulicy Bankowej w Śródmieściu Katowic. Planowany pierwotnie jako szkoła budynek stał się siedzibą Rektora UŚ i uczelnianej administracji, z czasem w najbliższym otoczeniu powstały Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii; Wydział Nauk Społecznych, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Wydział Prawa i Administracji, Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka. Niebawem do zespołu budynków uniwersyteckich dołączyć ma Wydział Filologiczny. By przestrzeni tej nadać bardziej intymny charakter, w 2010 roku udało się wyłączyć z ruchu odcinek ulicy Bankowej między rektoratem a WNS. Uzyskana w ten sposób przestrzeń stała się miejscem wypoczynku społeczności akademickiej i organizacji wielu akademickich wydarzeń, zlokalizowano tutaj także pierwszą w Polsce Uniwersytecką Aleję Gwiazd. Na wmontowanych w powierzchnię deptaka mosiężnych płytach odciskane są dłonie osób honorowanych w ten sposób przez Uniwersytet i miasto Katowice.

ŚLĄSKIE MIĘDZYUCZELNIANE CENTRUM EDUKACJI I BADAŃ INTERDYSCYPLINARNYCH

Utworzone w 2014 roku Śląskie Międzyuczelniane Centrum Edukacji i Badań Interdyscyplinarnych (ŚMCEBI) stanowi kolejny z dowodów na to, jak ważny dla społeczności Uniwersytetu Śląskiego jest zrównoważony rozwój regionu, uwzględniający zmieniające się uwarunkowania społeczno-gospodarcze. Zlokalizowana w Chorzowie placówka w zamierzeniach jej twórców ma kształci przyszłych pracowników potrzebnych w obszarach mających istotne znaczenie dla otoczenia społeczno-gospodarczego. Przygotowana przez pracowników wywodzących się z Instytutu Fizyki, Instytutu Chemii oraz Instytutu Nauki o Materiałach UŚ oferta edukacyjna obejmuje kierunki szczególnie pożądane z punktu widzenia rozwoju gospodarczego kraju: fizykę medyczną, biofizykę, informatykę stosowaną, inżynierię materiałową, a podyplomowo również optometrię. Dzięki wysoko wykwalifikowanej kadrze oraz rozbudowanej infrastrukturze naukowo-badawczej, a także dostępowi studentów do nowoczesnej unikatowej aparatury laboratoryjnej absolwenci Centrum mają szansę wykonywać deficytowe i priorytetowe z punktu widzenia rozwoju gospodarki profesje. Dyrektorem ŚMCEBI jest prof. Marian Paluch.

UNIWERSYTECKIE LABORATORIUM KONTROLI ATMOSFERY

Uniwersyteckie Laboratorium Kontroli Atmosfery (ULKA) jest projektem edukacyjnym pomyślanym jako łączący potrzeby dydaktyki, nauki i gospodarki. Powstało w celu umożliwienia kształcenia w zakresie prowadzonego z wykorzystaniem nowoczesnych metod monitoringu stanu środowiska. W skład jednostki wchodzi Napowietrzne Mobilne Laboratorium (NML) wyposażone w aparaturę pomiarową umieszczoną w koszu wykonanego w Wielkiej Brytanii balonu na ogrzane powietrze oraz laboratoria stacjonarne, zaopatrzone w aparaturę do badań zanieczyszczeń atmosfery (ABZA). Projekt stanowi kontynuację prowadzonych przez pracowników Instytutu Fizyki UŚ na początku wieku badań ozonu zanieczyszczającego dolną warstwę atmosfery (wtedy korzystano z balonu prywatnego). Także pracownicy Wydziału Nauk o Ziemi od 1994 prowadzą intensywne badania składu pyłów zanieczyszczających atmosferę, które to pozwalają na identyfikację źródeł. Dzięki prowadzonym przez studentów i pracowników UŚ badaniom jakości powietrza, źródeł oraz kierunków przemieszczania się zanieczyszczeń możliwe staje się opanowanie metod i technik badawczych, które stosuje się w ocenie stanu środowiska i jego zagrożeń, oraz poznawanie innowacyjnych działań proekologicznych, realizowanych zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju.

WYDZIAŁ ARTYSTYCZNY

Początki Wydziału należy łączy z przyjęciem przez Filię UŚ w Cieszynie w 1973 roku profilu uczelni bezwydziałowej, pedagogiczno-artystycznej, z kierunkami studiów magisterskich: pedagogika pracy kulturalno-oświatowej, wychowanie muzyczne i wychowanie plastyczne. W wyniku przekształceń 23 września 1977 roku Filia w Cieszynie przyjęła status uczelni jednowydziałowej, od tego czasu funkcjonowała pod nazwą: Wydział Pedagogiczno-Artystyczny z Instytutem Wychowania Przedszkolnego i Kulturalno-Oświatowego oraz Wychowania Muzycznego i Plastycznego. W 2005 roku z rozwiązanej Filii UŚ w Cieszynie powstały wydziały: Etnologii i Nauk o Edukacji oraz Wydział Artystyczny, na którego strukturę składają się Instytut Sztuki i Instytut Muzyki. W ocenie parametrycznej jednostek naukowych Wydział Artystyczny UŚ posiada kategorię B. W kadencji 2016–2020 funkcję dziekana Wydziału pełni prof. Małgorzata Łuszczak. W roku akademickim 2016/2017 na Wydziale kształcono w trybie stacjonarnym 456 studentów. Jednostka wspólnie z Wydziałem Etnologii i Nauk o Edukacji zajmuje zabytkowy gmach przy ulicy Bielskiej 62, gdzie mieściły się w przeszłości: Polskie Męskie Seminarium Nauczycielskie, Liceum Pedagogiczne, Studium Nauczycielskie oraz Filia Uniwersytetu Śląskiego.

WYDZIAŁ ETNOLOGII I NAUK O EDUKACJI

Usytuowany w Cieszynie Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji jest najmłodszym wydziałem Uniwersytetu Śląskiego. Został powołany 24 czerwca 2003 roku. Składa się z dwóch Instytutów: Nauk o Edukacji oraz Etnologii i Antropologii Kulturowej. Posiada uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora nauk społecznych w zakresie pedagogiki. W ocenie parametrycznej jednostek naukowych posiada kategorię B. W kadencji 2016–2020 funkcję dziekana Wydziału pełni prof. Zenon Gajdzica. W roku akademickim 2016/2017 na Wydziale kształcono w trybie stacjonarnym 506 studentów, w trybie niestacjonarnym – 286 studentów. Gmach Wydziału, będący częścią kampusu uniwersyteckiego w Cieszynie, jest jednym z najpiękniejszych obiektów Uniwersytetu Śląskiego – w zlokalizowanym przy ulicy Bielskiej 62 budynku mieściły się w przeszłości: Polskie Męskie Seminarium Nauczycielskie, Liceum Pedagogiczne, Studium Nauczycielskie oraz Filia Uniwersytetu Śląskiego.

WYDZIAŁ INFORMATYKI I NAUKI O MATERIAŁACH

Początki Wydziału Informatyki i Nauki o Materiałach , sięgają 1959 roku, gdy w strukturze Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii Wyższej Szkoły Pedagogicznej utworzono osobną Sekcję składającą się z dwóchKatedr: Wychowania Technicznego oraz Technologii Ogólnej. W roku 1964 Sekcja została przekształcona w Wydział Wychowania Technicznego. W 1968 roku Wydział włączono w struktury Uniwersytetu. W ramach Wydziału w 1969 roku utworzono Instytuty: Wychowania Technicznego, Mechaniki oraz Elektrotechniki. Pierwszym dziekanem Wydziału był prof. Marian Janusz. W latach 1971–2003 Wydział funkcjonował pod nazwą Wydział Techniki, od 2003 roku istnieje jako Wydział Informatyki i Nauki o Materiałach. Wydział ma prawo nadawania stopni naukowych: doktora nauk technicznych w dyscyplinie inżynieria materiałowa, doktora habilitowanego nauk technicznych w dyscyplinie inżynieria materiałowa oraz doktora nauk technicznych w dyscyplinie informatyka. W ocenie parametrycznej jednostek naukowych posiada kategorię A. W kadencji 2016–2020 funkcję dziekana pełni prof. Danuta Stróż. W roku akademickim 2016/2017 na Wydziale kształcono w trybie stacjonarnym 1173 studentów, a w trybie niestacjonarnym 301 studentów. Swoją działalność Wydział rozpoczął w Katowicach, w 1975 roku został przeniesiony do Sosnowca, gdzie otrzymał budynki przy ulicach Żeromskiego, Suchej, Śnieżnej i 3 Maja, a następnie przy ulicy Będzińskiej. Część Wydziału (Instytut Nauk o Materiałach) swą siedzibę ma obecnie w Chorzowie przy ulicy 75. Pułku Piechoty.

WYDZIAŁ NAUK O ZIEMI

W roku 1973 przy Instytucie Biologii Uniwersytetu Śląskiego powstał samodzielny Zakład Geografii. Zakład, którym kierował prof. Józef Szaflarski, stał się zalążkiem powstałego 29 lipca 1974 roku Wydziału Nauk o Ziemi. W ramach Wydziału utworzono Instytuty: Geografii i Geologii. Pierwszym dziekanem Wydziału został doc. Marian Marczak. Obecnie jego strukturę tworzy 11 katedr, Pracownia Obsługi Dydaktyki i Prac Badawczych, Laboratorium Analiz Wody, Laboratorium Analiz Gleb, Gruntów i Skał, Śląskie Laboratorium Geograficznych Systemów Informacyjnych, Muzeum Wydziału Nauk o Ziemi oraz Biblioteka Wydziału Nauk o Ziemi. Wydział ma prawo nadawania stopni naukowych doktora nauk o Ziemi w zakresie geologii i geografii oraz uprawnienia do nadawania stopnia doktora habilitowanego nauk o Ziemi w zakresie geografii i geologii. W ocenie parametrycznej jednostek naukowych ma kategorię A. W kadencji 2016–2020 funkcję dziekana Wydziału pełni prof. Leszek Marynowski. W roku akademickim 2016/2017 na Wydziale kształcono w trybie stacjonarnym 713 studentów. Swoją działalność Wydział rozpoczął w budynku Szkoły Górniczej przy ulicy Szkolnej w Sosnowcu, potem zajął gmach przy ulicy Partyzantów. W roku 1982 nastąpiła pełna integracja lokalowa Wydziału w mieszczącym się w Sosnowcu nowym budynku (tzw. Żylecie) przy ulicy Będzińskiej.

WYDZIAŁ PEDAGOGIKI I PSYCHOLOGII

Początki Wydziału Pedagogiki i Psychologii należy wiązać z powstaniem w 1969 roku na Wydziale Humanistycznym Instytutu Pedagogiki i Psychologii. W 1973 roku Instytut został włączony do Wydziału Nauk Społecznych, a 30 września 1976 roku usamodzielnił się jako Wydział Pedagogiki i Psychologii. Pierwszym dziekanem Wydziału był doc. Henryk Gąsior. Przez lata Wydział przechodził wewnętrzne reorganizacje, obecnie tworzą go: Instytut Pedagogiki, Instytut Psychologii, Katedra Pedagogiki Społecznej, Katedra Pedagogiki Wczesnoszkolnej i Pedagogiki Mediów oraz Biblioteka Wydziału Pedagogiki i Psychologii. Wydział posiada uprawnienia do nadawania stopnia doktora nauk społecznych w dyscyplinach: pedagogika i psychologia, oraz stopnia doktora habilitowanego nauk społecznych w dyscyplinie pedagogika. W ocenie parametrycznej jednostek naukowych ma kategorię B. W kadencji 2016–2020 funkcję dziekana Wydziału pełni prof. Stanisław Juszczyk. W roku akademickim 2016/2017 na Wydziale kształcono w trybie stacjonarnym 1 911 studentów, a w trybie niestacjonarnym – 628 studentów. Siedzibą Wydziału jest budynek przy ulicy Grażyńskiego 53 w Katowicach.

WYDZIAŁ RADIA I TELEWIZJI IM. KRZYSZTOFA KIEŚLOWSKIEGO

Wydział Radia i Telewizji utworzono jako dziesiąty wydział Uniwersytetu Śląskiego 24 sierpnia 1978 roku. W ramach Wydziału powołano Instytuty: Teorii i Praktyki Procesów Masowego Komunikowania oraz Reżyserii, Realizacji i Organizacji. W 1979 roku dziekanem Wydziału został prof. Edward Zajiek, pod jego kierownictwem Wydział zyskał wkrótce miano „firmy z dobrą marką”. Wydział posiada prawo nadawania stopnia naukowego doktora w dziedzinie sztuk filmowych. W ocenie parametrycznej jednostek naukowych ma kategorię B. Od 2001 roku patronem Wydziału jest wybitny polski reżyser i scenarzysta Krzysztof Kieślowski. W kadencji 2016–2020 funkcję dziekana pełni prof. Krystyna Doktorowicz. W roku akademickim 2016/2017 na Wydziale kształcono w trybie stacjonarnym 266 studentów, a w trybie niestacjonarnym – 218 studentów. Dotychczasowa siedziba Wydziału zlokalizowana jest przy ulicy Bytkowskiej w Katowicach, jednak wkrótce pracownicy i studenci WRTV przeniosą się do bardzo nowoczesnego gmachu, powstającego specjalnie z myślą o nich w śródmieściu Katowic przy ulicy św. Pawła 3.

REKTORZY UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO

W ciągu półwiecza Uniwersytetem Śląskim kierowało dziewięciu rektorów: historycy prof. Kazimierz Popiołek (1968–1972) i prof. Henryk Rechowicz (1972–1980), zoolog prof. Sędzimir M. Klimaszewski (1980–1981, 1982–1990), fizyk prof. August Chełkowski (1981–1982), prawnik prof. Maksymilian Pazdan (1990–1996), filolog angielski prof. Tadeusz Sławek (1996––2002), geolog prof. Janusz Janeczek (2002–2008), filolog romański Wiesław Banyś (2008–2016). Obecnie funkcję rektora Uniwersytetu Śląskiego pełni hydrogeolog prof. Andrzej Kowalczyk. Kierowanie Uczelnią przez kolejnych rektorów charakteryzowało się odmiennym stylem, każdy bowiem sprawował swoją funkcję w zupełnie innych realiach gospodarczych, politycznych i społecznych. Warto podkreślić, że reprezentowane przez rektorów różne dyscypliny akademickie pozostają między innymi świadectwem wszechstronności badawczo-dydaktycznej Uniwersytetu. Charakterystyczne jest także to, że niemal wszyscy rektorzy przed objęciem swojego stanowiska pełnili obowiązki prorektorów, co wskazuje na realizowanie na Uniwersytecie Śląskim polityki kontynuacji.

DOKTORZY HONORIS CAUSA

Nadawanie przez uczelnie wyższe godności doktora honoris causa stanowi istotny przejaw pokazywania pozycji i rangi uczelni. Na Uniwersytecie Śląskim w trakcie półwiecza jego istnienia godność tę nadano 55 osobom. Wśród wyróżnionych znaleźli się przede wszystkim wybitni uczeni, ale także politycy, duchowni i artyści Wyróżnieniami obdarzeni zostali głównie Polacy, ale do grona doktorów honoris causa w 1978 roku dołączyli także cudzoziemcy. Zróżnicowanie narodowościowe, zawodowe i naukowe honorowych doktorów Uczelni wydaje się właściwym świadectwem wszechstronności, do jakiej zmierza społeczność UŚ.

 

RADIO STUDENCKIE „EGIDA”

Radio Studenckie „Egida” jest w Polsce jedną z najstarszych istniejących rozgłośni radiowych. Swój pierwszy program wyemitowało 21 listopada 1969 roku. Od samego początku siedziba Radia niezmiennie mieści się w Domu Studenta nr 1 na osiedlu akademickim w Katowicach-Ligocie. Wyjątkowość i rolę Radia odzwierciedla ukute przez słuchaczy i będące mottem rozgłośni hasło: „»Egida« waszą egidą”. Radio pełni przede wszystkim funkcję informacyjną (w realiach PRL-u można było w nim posłuchać wiadomości, które w innych rozgłośniach były cenzurowane). Daje także słuchaczom możliwość obcowania z kulturą (studio przy ul. Studenckiej 15 odwiedzili w przeszłości między innymi: Kabaret Elita, Marek Grechuta, Krystyna Prońko czy Tadeusz Sznuk). To wyjątkowe, tworzone przez i dla studentów przedsięwzięcie stało się siłą rzeczy kuźnią kadr dziennikarskich. Tutaj zaczynali swoją przygodę z mikrofonem między innymi Piotr Baron, Marek Czyż, Kamil Durczok i Henryk Grzonka.

CHÓR UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO „HARMONIA” W CIESZYNIE

Niektóre z aktywności społeczności Uniwersytetu Śląskiego odwołują się do tradycji sprzed powstania Uczelni. Tak jest w przypadku Chóru Uniwersytetu Śląskiego „Harmonia”, którego działalność nawiązuje do istniejącego w latach 1908–1968 w Cieszynie Towarzystwa Śpiewaczego o tej samej nazwie. Siedzibą powstałego w 1971 roku Chóru jest cieszyński Instytut Muzyki na Wydziale Artystycznym UŚ. Swoje osiągnięcia Chór zawdzięcza współtworzącym go chórzystom, ale także znakomitym dyrygentom: Władysławowi Wilczakowi, Helenie Danel-Bobrzyk, Halinie Goniewicz-Urbaś oraz Izabelli Zieleckiej-Panek. W okresie swego istnienia Chór zdobył szereg prestiżowych nagród, koncertował i brał udział w festiwalach w Polsce, Europie i na innych kontynentach, występował z wieloma orkiestrami, nagrywał dla radia i telewizji, realizował nagrania płytowe (dorobek artystyczny Chóru wydano na kilku płytach, zespół współpracował między innymi z Arturem Żmijewskim i beskidzkim folklorystą Józefem Brodą).

INTERNOWANIE REKTORA PROF. AUGUSTA CHEŁKOWSKIEGO ORAZ PROREKTOR PROF. IRENY BAJEROWEJ

Na Uniwersytecie Śląskim w czasie „karnawału Solidarności” zachodziły istotne zmiany. Między innymi prof. Sędzimira M. Klimaszewskiego na stanowisku rektora zastąpił prof. August Chełkowski.

W wyniku demokratycznych wyborów (czyli nie w procesie nominacji przez władze) kierownictwo Uniwersytetem w październiku 1981 roku przejął ówczesny prorektor ds. nauczania, członek NSZZ „Solidarność”, instruktor harcerski i działacz społeczny. W prowadzeniu Uniwersytetu pomagali prof. Chełkowskiemu prorektorzy: historyk języka prof. Irena Bajerowa oraz prawnik prof. Maksymilian Pazdan. Nowe władze zerwały z dotychczasową formułą zależności Uczelni od PZPR (symboliczny wymiar miała inauguracji roku akademickiego 1981/1982, która po raz pierwszy odbywała się bez udziału reprezentantów KW PZPR, za to z udziałem przedstawicieli Kościoła katolickiego). Po wprowadzeniu 13 grudnia 1981 roku stanu wojennego rektor August Chełkowski i prorektor Irena Bajerowa zostali internowani (był to jedyny w całym kraju przypadek szykan wobec legalnie wybranych i urzędujących władz uczelni). Po kilku dniach oboje zwolniono, a niecały miesiąc później odwołano ze stanowisk.

MIĘDZYNARODOWY STUDENCKI FESTIWAL FOLKLORYSTYCZNY

Międzynarodowy Studencki Festiwal Folklorystyczny przez kilka dekad istnienia (pierwsza edycja Festiwalu odbyła się w 1979 roku) stał się rozpoznawalną i cenioną w świecie folkloru marką. Gospodarzem przedsięwzięcia od początku jest Studencki Zespół Pieśni i Tańca „Katowice”, a głównym organizatorem – Uniwersytet Śląski. W ciągu 30 edycji Festiwalu wzięło w nim udział około 300 zespołów z wielu krajów wszystkich kontynentów (między innymi z Beninu, Cypru, Grecji, Hiszpanii, Indonezji, Indii, Kenii, Litwy, Macedonii, Malezji, Meksyku, Portugalii, Rosji, Turcji, Węgier i Włoch). Zespoły prezentowały folklor swoich regionów. Cechą wyróżniającą Festiwal pozostaje fakt, że jest on jedynym przygotowywanym przez środowisko akademickie przedsięwzięciem mającym stałe miejsce w kalendarium CIOFF (Międzynarodowej Rady Stowarzyszeń Folklorystycznych, Festiwali i Sztuki Ludowej, działającej pod auspicjami UNESCO). W ramach Festiwalu jego uczestnicy biorą udział w licznie organizowanych na ulicach miast korowodach, występach plenerowych i koncertach w rozmaitych przestrzeniach miejskich regionu.

UCHWALENIE PRZEZ SENAT UŚ MISJI UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO

Ogłoszony w maju 1997 roku dokument zatytułowany Misja Uniwersytetu Śląskiego stanowi dla uniwersyteckiej społeczności swoisty fundament jej działania. Przyjęty przez Senat UŚ, opracowany przez zespół rektorów w konsultacji ze środowiskiem uniwersyteckim akt wskazał obszary, które winien obejmować swoim zasięgiem Uniwersytet. Podkreślono w nim rolę UŚ nie tylko w przekazywaniu wiedzy, lecz także we wnoszeniu wkładu do dziedzictwa kulturowego regionu. Wskazano szczególną rolę Uniwersytetu jako placówki zlokalizowanej na pograniczu regionów, zdefiniowano wyznawane przez UŚ wartości, określono rolę, jaką Uczelnia ma do odegrania w społeczności Górnego Śląska, odwołano się również do poczucia jedności Uczelni jako instytucji kierującej się w swoich dokonaniach interesem UŚ jako całości. Konsekwencją przedstawionej w dokumencie idei funkcjonowania Uczelni pozostaje świadome promowanie rozwoju jak największej liczby dyscyplin naukowych (bez względu na ich „rynkowość”) oraz systematyczne ulepszanie oferty edukacyjnej.

UTWORZENIE MIĘDZYWYDZIAŁOWYCH INDYWIDUALNYCH STUDIÓW HUMANISTYCZNYCH

Zmieniający się świat i nowe oczekiwania studentów sprawiły, że w 1997 roku powołano do życia Międzywydziałowe Indywidualne Studia Humanistyczne UŚ (w 2014 roku połączono Międzywydziałowe Indywidualne Studia Humanistyczne i Międzywydziałowe Indywidualne Studia Matematyczno-Przyrodnicze oraz utworzono Indywidualne Studia Międzyobszarowe Uniwersytetu). Ich głównym celem było stworzenie wybranym studentom możliwości wykorzystania różnorodności oferty akademickiej. Formuła zdobywania wykształcenia oparta była na dużej samodzielności studiujących. Pod okiem wybranych wykładowców (pierwszym dyrektorem MISH została prof. Olga Wolińska, dziś ISM kieruje prof. Ryszard Koziołek) studenci samodzielnie planują program własnych studiów, zmieniają kilkakrotnie swoich opiekunów naukowych (by doświadczyć różnorodnych inspiracji oraz kontaktować się z uczonymi różnych specjalności). Studia zwieńczone są uzyskaniem magisterium na jednym wybranym przez studenta ISM kierunku. Studenci ISM mogą korzystać z zajęć na wydziałach UŚ i na innych uczelniach, biorą też aktywny udział w programach stypendialnych i wykazują znaczną aktywność naukową.

CENTRUM KSZTAŁCENIA USTAWICZNEGO

Zwerbalizowana na przełomie wieków potrzeba kształcenia ustawicznego spowodowała, że uniwersytecka społeczność zdecydowała się w 2007 roku powołać do życia Wszechnicę Śląską ‒ Uniwersyteckie Centrum Umiejętności (w 2012 roku Wszechnicę przekształcono w Centrum Kształcenia Ustawicznego UŚ). Do zadań jednostki należy prowadzenie różnorodnych form zajęć dydaktycznych i działalności usługowej dla osób w każdym wieku. Działalność Wszechnicy została zainicjowana uruchomieniem cyklu podyplomowych studiów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej. Aktualna oferta CKU UŚ obejmuje wiele różnorodnych projektów kierowanych do wszystkich grup wiekowych (od Uniwersytetu Śląskiego Dzieci, poprzez Uniwersytet Śląski Młodzieży, Uniwersytet Śląski Maturzystów, po Uniwersytet Trzeciego Wieku) i szerokiego kręgu potencjalnych odbiorców (młodzieży szkolnej i akademickiej, nauczycieli, urzędników różnych szczebli czy kadry zarządzającej). Pierwszą kierującą Centrum była dr Eugenia Rostańska, dziś dyrektorem jednostki jest dr Magdalena Ślawska.

KRAJOWY NAUKOWY OŚRODEK WIODĄCY – CENTRUM STUDIÓW POLARNYCH / WYPRAWY POLARNE WYDZIAŁU NAUK O ZIEMI

Istniejące od 2013 roku Centrum Studiów Polarnych (CSP) stanowi widoczny efekt udziału społeczności Uniwersytetu Śląskiego w badaniach polarnych sięgających 1977 roku. Zorganizowane wówczas ekspedycje naukowe na Spitsbergen (zainicjowane przez prof. Mariana Pulinę) w ciągu lat zyskały wymiar międzynarodowy oraz interdyscyplinarny, co pozwoliło glacjologom UŚ na istotne, między innymi dla studiów nad klimatem, badania lodowców. CSP tworzą: Wydział Nauk o Ziemi UŚ (jako jednostka wiodąca), Instytut Geofizyki Polskiej Akademii w Warszawie i Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk w Sopocie. Zasadniczym celem działalności CSP jest rozwój badań środowiska przyrodniczego Arktyki i Antarktyki (zwłaszcza w zakresie takich dyscyplinach, jak geografia, geologia, geofizyka i oceanologia). Dzięki uzyskaniu w 2014 roku prestiżowego statusu Krajowego Naukowego Ośrodka Wiodącego CSP posiada finansowanie zapewniające prowadzenie badań naukowych na światowym poziomie, a także jeszcze efektywniejsze niż dotąd kształcenie młodej kadry naukowej. Przewodniczącym CSP jest prof. Jacek Jania.

STUDENCKI ZESPÓŁ PIEŚNI I TAŃCA „KATOWICE”

Od początku istnienia Uniwersytetu Śląskiego kształcący się w jego murach studenci mieli możliwość realizowania swoich pasji. Służyło temu między innymi powołanie do życia w 1969 roku Studenckiego Zespołu Pieśni i Tańca „Katowice”, za którego założycieli uznaje się choreografa Józefa Zielinę, chórmistrza Władysława Byszewskiego oraz pierwszego kierownika zespołu Stanisława Wodnickiego. SZPiT „Katowice” był pierwszym tego typu studenckim zespołem w województwie katowickim. Wykonywany przez Zespół od początku jego istnienia repertuar (tzw. stylizowany folklor) świadczy o identyfikacji członków grupy z regionem. Występy Zespołu uświetniały i uświetniają uroczystości i imprezy środowiskowe UŚ, Zespół reprezentuje także Uniwersytet na koncertach i festiwalach w Polsce i poza jej granicami. O jakości działań SZPiT „Katowice” świadczą wielokrotnie uzyskiwane przezeń nagrody (między innymi we Francji, w Brazylii, Meksyku czy Tunezji). Dziś Zespołowi przewodzą: choreografowie Zofia i Jan Czechlewscy, chórmistrz Adam Kawa oraz kierownik zespołu Barbara Uracz.

GAZETA UNIWERSYTECKA UŚ”

W lipcu 1992 roku władze Uczelni powołały do życia „Gazetę Uniwersytecką UŚ” – od tamtej pory to bez wątpienia najważniejszy uczelniany periodyk. Na czele pisma stali Franciszek Szpor, Dariusz Rott, Iwona Kolasińska, Jolanta Kubik; obecnie redaktorem naczelnym „Gazety” jest Agnieszka Sikora. Przez ponad ćwierć wieku na łamach „Gazety Uniwersyteckiej UŚ” ukazały się teksty tak znanych autorów, jak: Ewa Chojecka, Ryszard Kapuściński, Tadeusz Kijonka, Kazimierz Kutz, Jan Miodek, Tadeusz Różewicz czy Lucjan Wolanowski. Pismo jest dystrybuowane w środowisku naukowym, rozsyłane do najważniejszych uczelni wyższych w Polsce i za granicą, władz wojewódzkich i miejskich (Katowic, Sosnowca, Chorzowa i Cieszyna) oraz licznych bibliotek i instytucji kultury. Wydania specjalne skierowane do kandydatów na studia, dystrybuowane są m. in. podczas targów edukacyjnych oraz w szkołach. Zmiany wynikające z postępu technologicznego oraz modyfikacji upodobań odbiorców spowodowały, że dzisiaj „Gazeta” nie tylko ukazuje się w tradycyjnej, papierowej wersji, lecz także ma swoją stronę WWW oraz profil na Facebooku.

UNIWERSYTECKA ŁÓDŹ BADAWCZA UŚKA / ZIZOZAP

Jednym z dowodów realizowania przez Uniwersytet Śląski misji współpracy z otoczeniem gospodarczym pozostaje zainicjowany w 2010 roku koordynowany przez Uczelnię interdyscyplinarny projekt badawczy pod nazwą „Zintegrowany system wspomagający zarządzaniem i ochroną zbiornika zaporowego” (ZiZOZap). W centrum zainteresowania naukowców znalazł się zbiornik w Goczałkowicach – jeden z największych w Polsce tego typu akwenów. Wywodzący się z kilku ośrodków badacze, specjaliści z zakresu różnych dyscyplin, przygotowują model zintegrowanego zarządzania obiektem (do wykorzystania w innych, podobnych zbiornikach). W zbiorniku badane są wody podziemne, właściwości fizykochemiczne wody i klimat, fauna i flora. Uczestnicy projektu opracowują między innymi sposób gromadzenia danych i rozwiązania w zakresie ochrony zbiornika; starają się też szuka

rozwiązania problemów związanych z obniżaniem się potencjału ekologicznego i funkcjonalnego zbiornika. W prowadzeniu badań od samego początku naukowcom towarzyszy UŚka, łódź badawcza Uniwersytetu Śląskiego. Łódź wykorzystywana jest do pobierania prób do badań, podczas liczenia ptaków i ryb, obserwowania ruchów wody, piętrzenia, badania roślinności.

SPIN-US SP. Z O.O.

Dostrzegalna w ostatnich latach potrzeba komercjalizacji wyników badań naukowych, prac rozwojowych i technologii powstałych na Uniwersytecie Śląskim wpłynęła na powołanie do życia w 2014 roku spółki celowej Uniwersytetu Śląskiego – SPIN-US Sp. z o.o. Jej najważniejszym zadaniem jest pomoc w transferze wiedzy pomiędzy Uczelnią a gospodarką poprzez budowanie współpracy pomiędzy tymi środowiskami. We współpracy z uczonymi, brokerami oraz przedstawicielami podmiotów gospodarczych spółka inicjuje wdrażanie innowacyjnych rozwiązań z wielu dziedzin i branż. Do jej zadań należy: komercjalizacja wiedzy i technologii, projektowanie oraz wytwarzanie we współpracy z naukowcami UŚ aparatury naukowo-badawczej na potrzeby innych jednostek, przeszukiwanie baz patentowych oraz tworzenie raportów na temat stanu techniki w danym obszarze technologicznym. W ramach spółki powstał uczelniany fundusz inwestycyjny. Infrastruktura laboratoryjna oraz wykwalifikowana kadra naukowa są wykorzystywane do realizacji usług na zlecenie podmiotów zewnętrznych. SPIN-US ma także bogatą ofertę szkoleń.

FESTIVAL OF ART AND INDEPENDENT GAMES / LETNIA AKADEMIA GIER / KIERUNEK: PROJEKTOWANIE GIER

Festival of Art and Independent Games to projekt (obejmujący także Letnią Akademię Gier) współorganizowany od 2016 roku przez UŚ wraz z Uniwersytetem w Ostrawie oraz Uniwersytetem Cyryla i Metodego w Trnavie. Poprzez zaproszenie do Cieszyna zarówno osób pracujących w branży gier, jak i jej odbiorców organizatorzy starają się pokazać, że gry mają dziś niewiele wspólnego ze stereotypowym wizerunkiem bezmyślnych „strzelanek” – stały się przedmiotem analiz biznesowych, naukowych i artystycznych. Celem projektu jest promowanie ambitnych artystycznie projektów, a także edukacja młodego pokolenia, dla którego wirtualny świat jest środowiskiem naturalnym. Inicjatywa festiwalu zrodziła się w konsekwencji uruchomienia w 2012 roku na Wydziale Artystycznym UŚ w Cieszynie kierunku: projektowanie gier i przestrzeni wirtualnej, który stał się naturalną odpowiedzią na szybko rozwijający się rynek gier i rozrywki interaktywnej. Absolwenci kierunku mają ogromne szanse wykonywania w przyszłości satysfakcjonującej pracy zawodowej.

ZNANI GOŚCIE / WYKŁADOWCY UŚ

Na przestrzeni pół wieku istnienia Uniwersytetu Śląskiego w jego murach gościło wiele cenionych osobistości: prezydenci i premierzy rządu RP (między innymi Jerzy Buzek i Jarosław Kaczyński), głowy państw (między innymi prezydent Rumunii Ion Iliescu), ambasadorzy krajów z kilku kontynentów. Społeczność UŚ gościła także wielu wybitnych uczonych (zwłaszcza doktorów honoris causa Uczelni). Wśród nich znaleźli się między innymi: historyk, politolog i filozof prof. Richard Pipes (związany z Uniwersytetem Harvarda były doradca prezydenta USA Ronalda Reagana), fizyk prof. Carlo Rubbia (związany z Uniwersytetem Harvarda oraz Uniwersytetem w Pawii laureat Nagrody Nobla), psycholog i badacz natury zła prof. Philip Zimbardo (związany z Uniwersytetem Stanforda założyciel nikiszowieckiego Centrum Zimbardo). Warto także pamięta, że wielu wybitnych uczonych i twórców zasilało grono wykładowców Uniwersytetu (warto przypomnieć choćby prof. Jerzego Dudę-Gracza oraz prof. Krzysztofa Zanussiego).

WYDZIAŁ BIOLOGII I OCHRONY ŚRODOWISKA

26 czerwca 1969 roku powołano do życia Instytut Biologii, który stał się zalążkiem obecnego Wydziału. Organizatorem i pierwszym dyrektorem Instytutu Biologii był doc. Przemysław Trojan. Wydział Biologii i Ochrony Środowiska powstał 16 sierpnia 1973 roku. Jego strukturę tworzyły trzy Instytuty: Botaniki, Zoologii oraz Biochemii i Mikrobiologii (później: Biologii Molekularnej), a także Zakład Geografii. W 1981 roku w miejsce instytutów utworzono 13 katedr. W strukturze Wydziału funkcjonują ponadto dwie pracownie: Pracownia Technik Mikroskopowych i Pracownia Dydaktyki Biologii. Wydział ma uprawnienia do nadawania stopnia doktora nauk biologicznych w dyscyplinach: biologia, biotechnologia i ochrona środowiska, oraz stopnia doktora habilitowanego w dyscyplinie biologia. W ocenie jakości badań Wydział posiada kategorię A. W kadencji 2016–2020 funkcję dziekana Wydziału pełni prof. Zofia Piotrowska-Seget. W roku akademickim 2016/2017 na Wydziale kształcono w trybie stacjonarnym 697 studentów. Pomieszczenia Wydziału mieszczą się w dwóch budynkach w Katowicach: przy ulicy Jagiellońskiej i przy ulicy Bankowej 9. Od 2002 roku Wydział dysponuje także pomieszczeniami znajdującym się w Chorzowie, gdzie zostały umiejscowione Pracownia Dokumentacji Botanicznej z Herbarium oraz bank genów roślin.

WYDZIAŁ FILOLOGICZNY

Wydział Filologiczny został utworzony 16 sierpnia 1973 roku w wyniku połączenia istniejącego od 1969 roku Instytutu Filologii Polskiej Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego oraz – działającej na zasadach organizacyjnych Wyższego Studium Nauczycielskiego – filii UŚ w Sosnowcu. Pierwszym dziekanem Wydziału był językoznawca prof. Władysław Lubaś. Obecnie w skład Wydziału wchodzi 10 instytutów oraz 4 katedry. Dziś Wydział jest największym wydziałem Uniwersytetu Śląskiego pod względem liczby pracowników naukowych (515) studentów. W roku akademickim 2016/2017 w Katowicach i Sosnowcu w trybie stacjonarnym studiowało 4 780 osób , a w niestacjonarnym 445. W ocenie parametrycznej jednostek naukowych Wydział posiada kategorię A. Ma prawo nadawania stopnia doktora nauk humanistycznych w dyscyplinach: bibliologia i informatologia, językoznawstwo, literaturoznawstwo, kulturoznawstwo, i stopnia doktora habilitowanego nauk humanistycznych w dyscyplinach: bibliologia i informatologia, językoznawstwo, literaturoznawstwo, kulturoznawstwo. W kadencji 2016–2020 funkcję dziekana Wydziału pełni prof. Krzysztof Jarosz. Od momentu powstania do roku 1991 Wydział Filologiczny mieścił się w kilku budynkach w Sosnowcu, od roku 1991 część jednostek Wydziału zlokalizowana jest również w Katowicach, w budynku przy pl. Sejmu Śląskiego 1 . Instytuty neofilologiczne znajdują się od 2008 roku w nowym budynku w Sosnowcu przy ulicy Grota-Roweckiego 5.

WYDZIAŁ MATEMATYKI, FIZYKI I CHEMII

Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Śląskiego powstał 31 lipca 1968 roku z połączenia Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Katowicach i jego odpowiednika w Filii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W skład Wydziału pierwotnie wchodziły Instytuty: Matematyki, Fizyki i Chemii, oraz Ośrodek Obliczeniowy, który od lutego 1976 roku – pod nazwą Centrum Techniki Obliczeniowej Uniwersytetu Śląskiego – stanowi jednostką międzywydziałową. W ocenie parametrycznej jednostek naukowych Wydział posiada kategorię A. Ma prawa do nadawania stopni naukowych doktora i doktora habilitowanego nauk chemicznych w zakresie chemii, nauk fizycznych w zakresie fizyki oraz nauk matematycznych w zakresie matematyki. W kadencji 2016–2020 funkcję dziekana pełni prof. Karol Kołodziej. W roku akademickim 2016/2017 na Wydziale kształcono w trybie stacjonarnym 1 205 studentów, w trybie niestacjonarnym – 49 studentów. Wydział ma swoje pomieszczenia i laboratoria w Katowicach przy ulicy Bankowej 14 (Instytut Matematyki, Instytut Fizyki, Instytut Chemii), ulicy Uniwersyteckiej 4 (Instytut Fizyki), ulicy Szkolnej 9 (Instytut Chemii) oraz w Chorzowie – w Śląskim Międzyuczelnianym Centrum Edukacji i Badań Interdyscyplinarnych przy ulicy 75. Pułku Piechoty.

WYDZIAŁ NAUK SPOŁECZNYCH

Początki Wydziału wiążą się z powstaniem Wydziału Humanistycznego. W 1969 roku w ramach tego Wydziału utworzono Instytuty: Filologii Polskiej, Historii, Pedagogiki i Psychologii oraz Instytut Nauk Społecznych, który w 1971 roku stał się jednostką pozawydziałową. Wydział Nauk Społecznych z siedzibą przy ulicy Wita Stwosza w Katowicach utworzono w 1973 roku . Powstał z połączenia części byłego Wydziału Humanistycznego (Instytuty Historii oraz Pedagogiki i Psychologii) z Międzywydziałowym Instytutem Nauk Społecznych; w nowej strukturze znalazły się w Instytuty: Filozofii, Socjologii i Nauk Politycznych. Pierwszym dziekanem i współorganizatorem Wydziału był doc. Janusz Kolczyński. Obecnie w strukturze Wydziału znajdują się cztery Instytuty: Filozofii, Historii, Nauk Politycznych i Dziennikarstwa oraz Socjologii, a także Zespół Dydaktyczny Nauk Ekonomicznych i Zakład Historii Sztuki. Wydział ma prawo nadawania stopni doktora i doktora habilitowanego nauk humanistycznych w dyscyplinach: filozofia i historia, oraz stopni doktora i doktora habilitowanego nauk społecznych w dyscyplinach: nauki o polityce i socjologia. W ocenie parametrycznej jednostek naukowych posiada kategorię B. W kadencji 2016–2020 funkcję dziekana Wydziału pełni prof. Kazimierz Miroszewski. W roku akademickim 2016/2017 na Wydziale kształcono w trybie stacjonarnym 3 077 studentów, w trybie niestacjonarnym – 540 studentów. Wydział od 1978 roku ma swoją siedzibę przy ulicy Bankowej 11.

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI

Wydział Prawa i Administracji powstał jako jeden z czterech pierwszych wydziałów Uniwersytetu Śląskiego 31 lipca 1968 roku. Strukturę Wydziału oparto na istniejących wcześniej katedrach Filii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W skład Wydziału w 1969 roku weszły Instytuty: Prawa Sądowego, Administracji i Zarządzania, Prawa Gospodarczego oraz Historii Państwa i Prawa. Pierwszym dziekanem Wydziału Prawa i Administracji był prof. Mieczysław Sośniak. W kolejnych latach Wydział ulegał reorganizacji, obecnie w strukturze Wydziału funkcjonuje 19 katedr, Pracownia Komputerowa i Biblioteka Wydziałowa. Wydział ma prawo nadawania stopni naukowych doktora i doktora habilitowanego w dziedzinie nauk prawnych w dyscyplinie prawo. W ocenie parametrycznej jednostek naukowych posiada kategorię A. W kadencji 2016–2020 funkcję dziekana Wydziału pełni prof. Czesław Martysz. W roku akademickim 2016/2017 na Wydziale kształcono w trybie stacjonarnym 2 513 studentów, w trybie niestacjonarnym – 1 993 studentów. Wydział Prawa i Administracji od 2003 roku mieści się przy ulicy Bankowej 11B, w nowoczesnym obiekcie dydaktycznym o charakterystycznej kolorystyce i sylwetce.

WYDZIAŁ TEOLOGICZNY

Wydział Teologiczny powstał w 2000 roku. Pierwsze próby stworzenia Wydziału sięgają lat 1989–1991, kiedy Senat UŚ podejmował uchwały dotyczące utworzenia takiej jednostki, wówczas pozostały one jednak wyłącznie intencjonalnymi. Sytuacja uległa zmianie w roku 2000: 9 sierpnia tego roku watykańska Kongregacja ds. Wychowania Katolickiego erygowała kanonicznie Kościelny Wydział Teologiczny w Katowicach. Dnia 7 listopada 2000 roku Senat UŚ przyjął stosowną uchwałę, a w grudniu tego samego roku podpisano trójstronne porozumienie w sprawie powołania Wydziału Teologicznego Uniwersytecie Śląskim. Na Wydziale utworzono między innymi Katedry Egzegezy Ksiąg Starego i Nowego Testamentu, Teologii Dogmatycznej, Teologii Fundamentalnej i Ekumenicznej, Teologii Moralnej i Duchowości, Historii Kościoła i Patrologii i Historii Kościoła na Śląsku, a także Teologii Ewangelickiej. Wydział posiada prawo nadawania stopni naukowych doktora i doktora habilitowanego w dziedzinie nauk teologicznych. W ocenie parametrycznej jednostek naukowych ma kategorię B. W kadencji 2016–2020 funkcję dziekana pełni ks. prof. Antoni Bartoszek. Nadzór nad Wydziałem jako wielki kanclerz sprawuje ks. abp dr Wiktor Skworc, metropolita katowicki. W roku akademickim 2016/2017 na Wydziale kształcono w trybie stacjonarnym 308 studentów, w trybie niestacjonarnym – 61 studentów. Siedzibą Wydziału jest nowoczesny gmach przy ulicy Jordana w Katowicach.